بررسی امکان سنجی توسعه مجدد در بافت های شهری ناکارآمد مطالعه موردی یکی از محلات منطقه 11 تهران

کمبود فضا برای توسعه جهت تامین نیازهای جدید و ارتقای کیفیت زندگی، خصوصا در بافت های میانی و متراکم شهرهای بزرگ چون تهران، یکی از چالشهای مهم برنامه ریزی شهری است. در شرایط کمیابی فضا، استفاده از تمام پتانسیل های موجود و بهینه سازی بهره برداری فضا یک اصل اساسی است که در قالب توسعه درونزا مطرح می شود و خود ابزارها و روشهای مختلفی را دربرمی گیرد. توسعه مجدد فضا یکی از این روشها است. این مفهوم عمدتا مربوط به فضاهای ناکارآمد نیازمند بهینه سازی بهره برداری از آنها می شود. منطقه 11 تهران یکی از مناطق میانی شهر تهران است که با مشکل کمیابی فضا و ناکارآمدی بافت های درونی مواجه است. در این تحقیق امکان توسعه مجدد فضاهایی از آن، که به نحوی کارایی مناسب ندارند، بررسی شده است. برای نیل به این هدف، ابتدا با مطالعه منابع معتبر تعاریف مرتبط با ناکارآمدی بافت شهری مشخص شده، معیارهای شناسایی این فضاها استخراج شده و پس از وزن دهی معیارها توسط گروهی از اساتید شهرسازی دانشگاهها، کل بافت منطقه 11 براساس این معیارها در قالب نرم افزار arcgis مورد مطالعه قرارگرفته است. سپس از بین محلات مختلف منطقه، محله ای که بیشترین فضای ناکارآمد را داشته و نیازمند توسعه مجدد است انتخاب شده، و در مرحله دوم تحقیق، براساس معیارهای تعیین مکان بهینه کاربری های مختلف بررسی شده است. این مرحله از تحقیق شامل طبقه بندی کاربریها، مطالعه و استخراج معیارهای مکانیابی، وزن دهی معیارها برمبنای مدل ahp در قالب برنامه marinoni (یکی از برنامه های جانبی gis) طبقه بندی بلوکها در مورد هر کاربری، و نهایتا مقایسه و الویت بندی نوع کاربری مناسب هر بلوک به عنوان نوع توسعه مجدد پیشنهادی آن می باشد. نتایج تحقیق نشان می دهد کاربری خدماتی اداری اولویت اول توسعه مجدد در محله انبار نفت است. پس از آن نیز کاربری تجاری قرار دارد. با توجه به معیارهای مکانیابی، وجود فعالیت های بزرگ مقیاس و شبکه های شریانی و فعالیت های ناسازگار و غیره باعث شده اند تا کاربری مسکونی از نظر قابلیت توسعه مجدد، در مقام چهارم کاربری ها قرار گیرد.